VAT od samochodów firmowych po 1 kwietnia 2014
1 kwietnia weszły w życie nowe zasady odliczania i rozliczania podatku VAT wydatków dotyczących samochodów osobowych o dopuszczalnej masie całkowitej do 3,5 tony. Zakończyło się trwające od początku roku tzw. okienko derogacyjne, w którym przedsiębiorcy mogli odliczyć 100% VAT od samochodów posiadających homologację ciężarową N1. Obecne regulacje prawne także wprowadzają możliwość pełnego odliczenia podatku od towarów i usług od samochodów osobowych o masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5t. Dotyczy ona jednak aut wykorzystywanych wyłącznie do celów działalności gospodarczej, pojazdów specjalnych takich jak np. koparka oraz samochodów, których konstrukcja wyklucza możliwość wykorzystania ich do celów prywatnych. W sytuacji, gdy samochód jest wykorzystywany do celów mieszanych, zarówno związanych z działalnością gospodarczą, jak i prywatnie, odliczyć będzie można tylko 50% VAT od wydatków związanych z autem. Z analiz ekspertów Polskiego Związku Wynajmu i Leasingu Pojazdów wynika, że nowe przepisy przyniosą korzyści przedsiębiorcom użytkującym droższe auta, gdyż wprowadzone od 1 kwietnia regulacje znoszą obowiązujący w poprzednich latach limit kwotowy 6 tys. zł w odliczaniu podatku VAT od zakupu samochodu.
1 kwietnia 2014 roku weszła w życie ustawa z dnia 7 lutego o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług i niektórych innych ustaw. Nowe przepisy znacząco zmieniają sytuację w zakresie odliczania VAT od samochodów osobowych używanych przez przedsiębiorców. W obowiązujących w poprzednich latach regulacjach firmy mogły odliczyć 60% podatku VAT od kosztów zakupu samochodów służbowych, nie więcej jednak niż 6 tys. zł oraz pełną kwotę VAT od wydatków dotyczących napraw i serwisu pojazdów. W przypadku kosztów poniesionych na paliwo nie było w ogóle możliwości odliczenia podatku.
Nowe przepisy korzystniejsze w przypadku drogich samochodów
Pomimo, że zmienione regulacje podatkowe wprowadzają ograniczenia 50% odliczenia VAT od wszystkich wydatków związanych z samochodami firmowymi, a w przypadku paliwa możliwość odliczenia połowy kwoty podatku jest zawieszona do 1 lipca 2015, to w przypadku niektórych aut firmowych, nowe przepisy będą korzystniejsze od poprzednich.
Wynika to z rezygnacji w nowej ustawie ze stosowania limitu kwotowego w odliczaniu VAT od kosztów zakupu samochodów służbowych – wyjaśnia Agnieszka Piasecka, ekspert PZWLP, doradca prawny Alphabet Polska Fleet Management. – Dotychczas można było odliczyć od zakupu auta maksimum 6 tys. zł naliczonego podatku VAT. Obecnie odliczeniu podlega 50% VAT, natomiast nie mamy do czynienia z żadnymi ograniczeniami kwotowymi. Pomimo, że obecnie istnieje możliwość odliczenia jedynie połowy podatku od wydatków związanych z naprawami i serwisem, a wcześniej można było odzyskać cały VAT zawarty w tego typu kosztach, to biorąc pod uwagę łączną kwotę odliczenia VAT, w przypadku aut droższych nowe przepisy będą korzystniejsze od poprzednio obowiązujących regulacji. W przypadku samochodów użytkowanych przez firmy na podstawie umowy leasingu operacyjnego z pełną obsługą serwisową, zwanego inaczej wynajmem długoterminowym, w standardowym okresie obowiązywania umowy i eksploatacji pojazdu tj. 36 miesięcy, większe odliczenie VAT od wszystkich kosztów związanych z autem, w porównaniu do poprzednich przepisów, zaczyna występować przy samochodach, których cena netto wynosi minimum ok. 120 tys. zł. Różnica w kwocie możliwego do odliczenia podatku zwiększa się wraz ze wzrostem wartości auta.
Tab. 1 Samochód o wartości 60 tys. zł netto – porównanie wysokości odliczenia VAT
*Leasing operacyjny z pełną obsługą (wynajem długoterminowy), okres umowy 36 miesięcy, ubezpieczenie w racie serwisowej
Tab.2 Samochód o wartości 120 tys. zł netto – porównanie wysokości odliczenia VAT
*Leasing operacyjny z pełną obsługą (wynajem długoterminowy), okres umowy 36 miesięcy ubezpieczenie w racie serwisowej
Tab. 3 Samochód o wartości 200 tys. zł netto – porównanie wysokości odliczenia VAT
*Leasing operacyjny z pełną obsługą (wynajem długoterminowy), okres umowy 36 miesięcy ubezpieczenie w racie serwisowej
Odliczenie podatku od paliwa dopiero od lipca 2015 roku
Zgodnie z nowymi przepisami możliwe będzie odliczenie 50% podatku VAT od kosztów zakupu samochodów firmowych. Połowę podatku można również odliczyć od kosztów serwisowych, czyli na przykład usług naprawy lub konserwacji pojazdów oraz innych towarów i usług związanych z eksploatacją aut, np. płynu do spryskiwaczy, oleju silnikowego, zakupu opon, czy też opłat parkingowych lub autostradowych.
Inaczej sytuacja wygląda w przypadku kosztów paliwa. Odliczenie przez firmy 50% VAT od tego typu wydatków będzie obowiązywało dopiero za ponad rok, od 1 lipca 2015 roku.
Roczne zawieszenie tego przywileju jest nieco rozczarowujące – twierdzi Agnieszka Piasecka, ekspert PZWLP, doradca prawny Alphabet Polska Fleet Management. – Podatnicy nie byli informowani o jakimkolwiek odroczeniu w odliczaniu podatku VAT od paliwa w informacjach rządowych na temat wniosku derogacyjnego. Również decyzja wykonawcza Rady z dnia 17 grudnia 2013 r. nie wspomina o takim odroczeniu. Pytanie, czy odroczenie jest zgodne z decyzją wykonawczą Rady, będzie zapewne powracało.
Kiedy można odliczyć 100% podatku VAT?
Nowelizacja przepisów podzieliła samochody służbowe na 2 grupy – wykorzystywane wyłącznie do celów prowadzonej przez przedsiębiorcę działalności gospodarczej oraz wykorzystywane w celach mieszanych, tj. zarówno związanych funkcjonowaniem przedsiębiorstwa, jak i prywatnych.
Pełne odliczenie VAT od wszystkich kosztów związanych z zakupem i eksploatacją pojazdów, a także paliw, jest możliwe tylko w przypadku, gdy samochody firmowe są wykorzystywane wyłącznie na potrzeby działalności gospodarczej. W sytuacji, gdy przedsiębiorca decyduje się na takie rozwiązanie, musi prowadzić drobiazgową ewidencję związaną z wykorzystywaniem samochodu. Ewidencja taka powinna być prowadzona od pierwszego dnia wykorzystywania auta firmowego wyłącznie do działalności gospodarczej, aż do momentu zakończenia użytkowania samochodu tylko do celów służbowych. Jednocześnie, przedsiębiorca ma obowiązek poinformowania organu podatkowego pojazdach, dla których prowadzi ewidencję, w terminie 7 dni od poniesienia pierwszego wydatku związanego z tą formą eksploatacji auta.
Ewidencja musi zawierać między innymi takie szczegółowe informacje jak numer rejestracyjny samochodu, stan licznika pojazdu w dniu rozpoczęcia prowadzenia ewidencji, na koniec każdego okresu rozliczeniowego oraz na dzień zakończenia ewidencji. Dodatkowo, przy każdorazowym użytkowaniu samochodu, konieczny jest wpis osoby kierującej pojazdem uwzględniający: datę i cel wyjazdu, opis trasy (skąd – dokąd), liczbę przejechanych kilometrów w ramach konkretnej podróży oraz imię i nazwisko kierowcy.
Samochody służbowe we współczesnych firmach są coraz częściej nie tylko niezbędnymi narzędziami pracy, ale także elementem dodatkowego wynagrodzenia i niewątpliwie, motywacji dla pracowników – mówi Jarosław Oworuszko, ekspert PZWLP, Dyrektor Finansowy LeasePlan Fleet Management Polska. – Sposób wykorzystania aut jest oczywiście inny w przypadku każdej firmy oraz poszczególnych stanowisk pracowników. Jednakże, w każdym przypadku, kiedy pracownicy mają udostępnione samochody służbowe do użytkowania prywatnego, decyzja firmy o 100-procentowym odliczeniu VAT i tym samym wykorzystywaniu aut wyłącznie do celów działalności gospodarczej, będzie się wiązała z dużymi zmianami nie tylko w zakresie polityki flotowej firmy, ale również w wymiarze polityki personalnej oraz dodatkowych świadczeń dla własnych pracowników.
Stuprocentowe odliczenie VAT jest możliwe także w przypadku pojazdów, których konstrukcja wyklucza ich wykorzystanie do celów prywatnych. Zgodnie z nową ustawą są to na przykład pojazdy inne niż samochody osobowe, posiadające jeden rząd siedzeń, który jest oddzielony od części przeznaczonej do przewozu ładunków trwałą przegrodą czy ścianą. Ponadto do grupy pojazdów o konstrukcji uniemożliwiającej ich użytkowanie w celach prywatnych, zaliczane są pojazdy inne niż samochody osobowe, posiadające kabinę kierowcy z jednym rzędem siedzeń i nadwozie przeznaczone do przewozu ładunków, jako konstrukcyjnie oddzielne elementy samochodu. Wreszcie, pełne odliczenie VAT przysługuje również w przypadku pojazdów specjalnych, np. koparek, ładowarek, spycharek czy agregatów prądotwórczych.
Co w sytuacji zmiany celu użytkowania samochodu – z mieszanego na służbowy lub odwrotnie?
Znowelizowane przepisy wprowadzają system korekt podatku naliczonego. Będzie on stosowany w sytuacji, gdy przedsiębiorca nabył pojazd z pełnym prawem do odliczenia VAT, z przeznaczeniem do wykorzystywania go wyłącznie w działalności gospodarczej, a następnie w okresie 60 miesięcy od nabycia zmienia jego przeznaczenie i będzie wykorzystywał samochód również do celów prywatnych. Ponadto, korekta może być zastosowana w sytuacji, gdy firma nabyła auto z ograniczonym do 50% prawem do odliczenia podatku, a następnie w okresie 60 miesięcy od nabycia, dokonuje sprzedaży tego pojazdu lub przeznacza go do użytku wyłącznie do celów działalności gospodarczej. Dla pojazdów o wartości poniżej 15 tys. zł okres korekty wynosi tylko 12 miesięcy.
W pierwszym przypadku, system korekt nakłada obowiązek zmniejszenia odliczonego podatku VAT, w drugim natomiast umożliwia przedsiębiorcy zwiększenie podatku do odliczenia, jednakże w odpowiedniej proporcji do pozostałego okresu korekty.
Dla celów stosowania systemu korekt przyjęto założenie, że sprzedaż pojazdu, przy nabyciu którego przysługiwało ograniczone odliczenie, jest równoznaczna ze zmianą jego wykorzystywania z „mieszanego” na wykorzystywanie wyłącznie do działalności gospodarczej. W konsekwencji, przy sprzedaży takiego samochodu przedsiębiorca będzie uprawniony do dokonania korekty nieodliczonego przy nabyciu pojazdu podatku naliczonego, w wysokości proporcjonalnej do pozostałego okresu korekty.
Czy samochody „z kratką” zachowają prawo do pełnego odliczania VAT?
Wszystkie samochody z tzw. „kratką” nabyte przed wejściem w życie nowych przepisów w drodze zakupu, umów leasingu, najmu, dzierżawy lub podobnych, w przypadku których w dniu 31 marca 2014 możliwe było odliczenie 100% podatku VAT od ceny ich nabycia lub rat czynszu, zachowają dalej takie prawo. Konieczne jest jednak spełnienie 2 warunków. Po pierwsze, przedsiębiorca musi zarejestrować umowę we właściwym urzędzie skarbowym maksymalnie w ciągu 30 dni od wejścia w życie nowych przepisów. Po drugie, samochód powinien być wydany użytkownikowi przed wejściem w życie obecnych regulacji prawnych, czyli przed 1 kwietnia 2014.
Wejście w życie nowej ustawy stanowi już drugą w tym roku zmianę przepisów w zakresie VAT od samochodów służbowych w Polsce. Obecne regulacje, pozwalające na dalsze ograniczenia w odliczaniu podatku od towarów i usług od aut wykorzystywanych przez firmy, zostały wprowadzone na mocy decyzji derogacyjnej Rady UE z 17 grudnia 2013 roku. Wydana w grudniu dla Polski decyzja derogacyjna pozwala stosować w naszym kraju odstępstwa od prawa UE w tym zakresie do końca 2016 roku.